Munnlegir ráðningarsamningar á skipum, sérstaklega fiskiskipum, er nokkuð algeng á Íslandi. Þetta getur þó skapað vandamál ef upp kemur ágreiningur um:
- hvort ráðningarsamband hafi í raun stofnast,
- hvort ráðning hafi verið tímabundin eða ótímabundin,
- og hvort samið hafi verið um kjör umfram lágmark samkvæmt kjarasamningi.
Hvað er ráðningarsamningur?
Ráðningarsamningur er samningur þar sem launþegi skuldbindur sig til að starfa hjá vinnuveitanda undir stjórn hans og ábyrgð, gegn greiðslu í peningum.
Ef tilboð um skiprúm hefur verið samþykkt, telst það bindandi ráðningarsamningur milli útgerðar og skipverja.
Heimildir skipstjóra
Skipstjóra er almennt heimilt að ráða og segja upp skipverjum með bindandi hætti fyrir útgerðarmann, nema útgerðin hafi takmarkað heimild hans sérstaklega.
Skriflegir vs. munnlegir ráðningarsamningar
Lög kveða á um að útgerðarmaður skuli tryggja gerð skriflegs ráðningarsamnings.
Munnlegir ráðningarsamningar um skiprúm eru þó jafngildir skriflegum, en geta verið erfiðir í sönnun.
Vandinn liggur bæði í því að sýna fram á að samningur hafi verið gerður og að skýra efni hans.
Sönnunarbyrði
- Sá sem heldur fram að munnlegur ráðningarsamningur hafi verið gerður ber sönnunarbyrðina.
- Ef ljóst er að samningur hafi verið gerður en ágreiningur er um tímalengd, hvílir sönnunarbyrðin á útgerðarmanni.
- Haldi skipverji því fram að ráðningin sé ótímabundin, ber að ganga út frá því nema útgerðarmaður sýni fram á annað.
Þessi regla byggir á því að útgerðarmaður ber ábyrgð á að gera skriflegan samning.
Kjör skipverja
Kjör mega aldrei vera lakari en kveðið er á um í kjarasamningum, en alltaf má semja um betri kjör.
Ef upp kemur ágreiningur um samið kaup, og ekki tekst að sanna hærri laun, skal miða við lágmarkskjör samkvæmt kjarasamningi.
Ef þú ert óviss um hvernig réttindi þín eða skyldur gilda í þínu tilviki er mikilvægt að fá ráðgjöf strax áður en málið flækist. Hafðu samband við okkur og fáðu faglega leiðsögn.
